Dziecko i pies.

Kontakt dziecka ze zwierzętami ma duży wpływ na jego rozwój. Obecność zwierzęcia w domu wspomaga rozwój emocjonalny dziecka, uczy respektu, szacunku, wrażliwości i odpowiedzialności wobec zwierząt. Należy jednak pamiętać, że zwierzęta mogą być nosicielami różnych chorób, a wieloma z nich mogą zarazić dziecko. Jedne schorzenia są dla dzieci niegroźne, inne mogą wywoływać nieprzyjemne objawy. Warto również pamiętać, że  miejsca zabaw dzieci, takie jak piaskownice, place zabaw, trawniki, podwórka mogą być  miejscem, gdzie dochodzi do zakażenia z uwagi na zanieczyszczenie ich jajami pasożytów wydalanymi z odchodami zwierząt.

Choroby, którymi ludzie zarażają się od zwierząt to tzw. zoonozy. Na szczególną uwagę zasługuje glista z rodzaju Toxocara, występująca powszechnie zarówno u psów, jak u kotów. Za wystąpienie choroby, zwanej toksokarozą lub zespołem larwy trzewnej wędrującej, odpowiada glista. Człowiek zaraża się po przypadkowym połknięciu jaja glisty psiej, np. spożywając posiłek brudnymi rękoma po kontakcie z ziemią czy piaskiem lub jedząc nieumyte warzywa czy owoce, ale również poprzez bezpośredni kontakt z zarażonym psem, wydalone jaja mogą być przyczepione do sierści. Zarażenie glistą Toxocara u dzieci przebiega zwykle bezobjawowo lub objawy kliniczne są niespecyficzne, takie jak: bóle brzucha, bóle głowy, stany podgorączkowe, zmiany skórne, mniejszy apetyt, brak przyrostu masy ciała, kaszel, powiększenie węzłów chłonnych, wątroby, śledziony. Jedną z postaci toksokarozy jest postać oczna, kiedy dochodzi do zmian zapalnych w gałce ocznej, a dokładnie w siatkówce. Objawami są wówczas pogorszenie widzenia, ból, zaczerwienienie oka czy wystąpienie zeza. Stan zapalny zwykle dotyczy jednego oka i zwykle pojawia się po kilku latach od zakażenia. Chorobę rozpoznaje wówczas okulista, oceniając dno oczu. Toksokarozę rozpoznaje się na podstawie badań krwi: w morfologii może być niedokrwistość, zwiększona liczba krwinek białych, zwiększona liczba komórek kwasochłonnych (eosynofilia), ponadto podwyższone enzymy wątrobowe (ASPAT, ALAT). Ponieważ glisty nie przebywają w przewodzie pokarmowym człowieka, nie można ich wykryć badaniem kału. Rozpoznanie potwierdza obecność we krwi przeciwciał skierowanych przeciwko larwom glisty. Larwy glisty wędrują w organizmie człowieka i mogą w nim przeżyć ok. 10 lat. Przed   rozpoczęciem leczenia toksokarozy zawsze powinno być wykonane badanie okulistyczne.

Tasiemczyce to choroby inwazyjne przewodu pokarmowego. W wyjątkowych wypadkach człowiek, a szczególnie dzieci mogą zarazić się tasiemcem psim. W przewodzie pokarmowym człowieka może się rozwinąć postać dorosła tasiemca. Dochodzi do tego w wyniku przypadkowego połknięcia pchły. Zarażenie tasiemcem przebiega w większości przypadków bezobjawowo, czasami mogą wystąpić świąd okolicy odbytu, objawy niestrawności, utrata apetytu, bóle brzucha, wymioty, które obserwowane są zwykle u dzieci. Diagnostyka polega na badaniu kału i znalezieniu członów tasiemca. Leczenie polega na doustnym przyjmowaniu leków przepisanych na receptę. Wyleczenie potwierdza się ujemnym wynikiem badania kału. Zalecane jest zbadanie osób z otoczenia zarażonej osoby.

Tasiemiec bąblowcowy wywołuje chorobę zwaną bąblowicą. W Polsce bąblowica jest chorobą rzadką, występuje głównie u osób dorosłych. Dziecko może zarazić się za pośrednictwem psów poprzez pieszczoty ze zwierzęciem – całowanie w pysk, co powoduje zbliżenie ust do nosa, gdzie na  okolicznych włosach psa mogą być przyczepione jaja tasiemca, czy przez ślinę. Objawy i przebieg choroby zależą od miejsca usadowienia torbieli larwalnych, ich ilości i wielkości. Najczęściej torbiele rozwijają się w wątrobie, płucach i mózgu, ale mogą tworzyć się również w nerkach, śledzionie, kościach i oku. Zakażenie może powodować bóle brzucha, uczucie wzdęcia, nudności, wymioty, bóle głowy, może też wystąpić żółtaczka. W przypadku zakażenia bąblowicy badania dodatkowe wykazują czasem eozynofilię (wzrost liczby komórek kwasochłonnych w krwi), wzrost aktywności enzymów wątrobowych, wzrost stężenia bilirubiny, obniżenie stężenia białka we krwi. Trzeba podkreślić, że w wielu przypadkach przez długi czas przebieg choroby jest bezobjawowy, a do wykrycia torbieli w wątrobie dochodzi przypadkiem, na przykład w czasie wykonanego z innych przyczyn badania ultrasonograficznego (USG) jamy brzusznej lub zdjęcia RTG klatki piersiowej. Leczenie jest zależne od umiejscowienia i wielkości torbieli bąblowcowych.

Opisane powyżej choroby, którymi dzieci mogą zarazić się od swoich domowych pupilków nie są częste a ryzyko zakażenia można zmniejszyć do minimum poprzez: systematyczne odrobaczanie psów oraz przestrzeganie higieny czyli mycie rąk po każdym kontakcie ze zwierzęciem, przed posiłkami, po zabawie na placu zabaw, jak również mycie jarzyny i owoce pod bieżącą wodą, nie dopuszczanie do kontaktów dzieci z nieznanymi zwierzętami, zabezpieczanie piaskownic,  okresową wymianę w nich piasku, sprzątanie odchodów zwierząt, działaniach likwidujących pchły u psów poprzez stosowanie obroży i szamponów przeciw pchłom.

Alicja Karney - Dr n. med.

Oddział Hospitalizacji Jednego Dnia

Instytut Matki i Dziecka